Checklijst makkelijk communiceren
Het is de week van de laaggeletterdheid. In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Om iedereen te bereiken moet je je communicatie goed afstemmen. Regelmatig helpen wij organisaties hierbij.
Moeite met lezen
Laaggeletterdheid beperkt zich niet alleen tot moeite met het lezen van tekst. Ook het lezen en begrijpen van beeld is lastiger. Daarom is het niet voldoende om alleen de tekst op het juiste taalniveau te schrijven. Makkelijke tekst, realistisch beeld en een heldere lay-out zorgen samen voor een communicatiemiddel dat past bij wat de doelgroep nodig heeft. De belangrijkste check? Dat is vragen aan mensen of ze de boodschap begrijpen.
Geïnteresseerd in communicatie voor laaggeletterden? Neem contact op met Laura van Uitert. Zij helpt je verder.
De basis van onze inzichten
We verdiepten ons via stichting Lezen en Schrijven, Pharos en Gebruiker Centraal in communicatie aan laaggeletterden. Deze inzichten passen we toe in ons werk. Onderstaande lijst met richtlijnen en tips van deze experts gebruiken we als eerste check.
Een paar mooie voorbeelden
Het College voor de Rechten van de Mens heeft inclusieve en toegankelijke communicatie in de kernwaarden verankerd. Voor deze organisatie ontwikkelden wij een specifieke stijl en middelen voor laaggeletterden. Zoals een samenvatting van de jaarrapportage van het VN-verdrag handicap en een flyer over seksuele intimidatie.
Ook bij gemeentes en andere overheden staat communicatie voor mensen die moeite hebben met lezen hoog op de agenda. Het voorbeeldproject voor Gemeente Rotterdam geeft de doelgroep een duidelijke instructie in deelstappen ondersteunt met foto's.
Checklijst communicatie voor laaggeletterden
-
Begrijpelijke taal
Meestal wordt overheidscommunicatie ingezet op taalniveau B1. Voor laaggeletterden is dit niveau te moeilijk. De middelen voor het college zijn daarom gemaakt op taalniveau 1 F/A2.
- Gebruik alledaagse woorden en letterlijke taal: vermijd jargon, metaforen of spreekwoorden en uitdrukkingen.
- Schrijf korte zinnen.
- Leg moeilijke termen en begrippen uit.
-
Orden informatie
Met een duidelijke tekststructuur en lay-out maak je het lezers gemakkelijker om een tekst te lezen en begrijpen.
- Groepeer informatie in korte alinea’s met veel witruimtes tussen de tekstblokken
- Geef elke alinea een beschrijvende kop
- Begin elke zin op een nieuwe regel en orden tekst in opsommingen.
-
Heldere vormgeving
Vorm moet niet afleiden van je boodschap, maar deze juist ondersteunen. ‘Houd het simpel’ is ons uitgangspunt. De communicatiemiddelen voor het college hebben daarom een ruime lay-out zonder overbodige details.
- Laat alleen zien wat nodig is om de boodschap over te brengen.
- Kies een schreefloos lettertype en pas dit toe in een groot corps.
- Geef tekst een hoog kleurcontrast en een grote regelafstand.
-
Ondersteun tekst met beeld
Onze hersenen kunnen beelden beter verwerken dan tekst. Een beeld geeft ook meer informatie in een kortere tijd. Tot slot kunnen we beelden veel makkelijker en beter onthouden dan tekst. In de communicatie met laaggeletterden is gebruik van beeld bij tekst extra aan te raden, juist omdat zij moeite hebben met tekst begrip. Daarbij zijn er wel wat aandachtspunten voor de toepassing van beeld.
- Gebruik foto's, iconen en illustraties die de wereld laten zien zoals het is.
- Zorg ervoor dat beeld de situatie toont en exact laat zien wat de bedoeling is.
- Beeld heeft realistische mensverhoudingen en geen onnodige details
- Als je foto’s gebruikt, zorg dat deze vrijstaand zijn en duidelijk het onderwerp verbeelden zonder afleidende details.
-
Test wat je maakt
Je kunt het niveau van je tekst testen met een online tool. Maar ook als je alle richtlijnen en tips volgt, is het soms niet duidelijk genoeg. Daarom testen wij graag wat we ontwikkelen bij de doelgroep zelf. Zo zijn de middelen voor het college getest bij ervaringsdeskundigen van de LFB (landelijke belangenorganisatie dóór en vóór mensen met een verstandelijke beperking).